Początki prudnickiego rzemiosła giną w mrokach dziejów, kiedy to miejscowe cechy rządziły się najpewniej zwyczajem panującym w znaczniejszych ośrodkach miejskich. Odchodzenie od prymatu prawa zwyczajowego na rzecz prawa stanowionego, pisanego, owocowało uchwalaniem przez korporacje statutów cechowych, które posiadały niebagatelną wartość dla ich członków. Pierwszy prudnicki statut cechowy zatwierdzili dla płócienników 13 kwietnia 1493 roku książęta opolscy Jan II Dobry i Mikołaj II. Jest to cenzura nie do przecenienia dla dziejów prudnickich cechów rzemieślniczych, jak i samego miasta. Można snuć jedynie domysły, że rzemieślnicy na terenie Prudnika działali już od drugiej połowy XIII wieku, a w sposób ramowy ich prawa regulował akt lokacyjny miasta. Nie ulega wątpliwości, że 13 kwietnia 1493 r. jest datą o której należy pamiętać

Kolejne, bardziej restrykcyjne statuty były ustanawiane: 20 lipca 1567 roku przez cesarza Maksymiliana II w Bratysławie, a następnie w latach 1604 i 1686. Ich celem było dostosowanie pierwotnych założeń z 1493 roku, przez sam upływ czasu zdezaktualizowanych, do realiów współczesnego życia, a także m.in. wprowadzenie ograniczeń w przyjmowaniu nowych członków.

Cech płócienników, zwanych również tkaczami na przestrzeni wieków miał dla Prudnika kolosalne znaczenie. Źródła podają, że w 1733 roku w naszym mieście było 140 mistrzów płócienniczego rzemiosła. Mówiąc o Prudniku sprzed wieków popularne jest stwierdzenie o mieście tkaczy i szewców. Jednak ta druga grupa rzemieślników, szewców, liczyła w tym czasie „zaledwie” 24 członków. Warto również dodać, że płóciennicy posiadali swoje bractwo czeladnicze, którego statut rada miejska zatwierdziła 24 stycznia 1542 roku.

Okres panowania na Śląsku Habsburgów jest dla prudnickiego rzemiosła bardzo korzystny. Wystarczy wspomnieć, że do prudnickich cechów należało 347 mistrzów. Należy jednak pamiętać, że z Prudnikiem w szerokim rozumieniu, związani byli nie tylko rzemieślnicy należący do miejscowych struktur cechowych, ale także tacy którzy mieli tu swoje miejsce zamieszkania, natomiast pracę świadczyli gdzie indziej, a także osoby uchylające się od „przymusu korporacyjnego”. Warto wspomnieć, że wielu mieszkańców Prudnika było członkami cechów głubczyckich, opawskich, opolskich, nyskich, a przypuszczalnie nawet wrocławskich. Można przypuszczać, że z Prudnikiem w 1733 roku związanych było, z różnych tytułów, bez mała 380 mistrzów cechowych.

Płóciennicy byli dominującą grupą działających w Prudniku rzemieślników, ale nie oznacza to że jedyną. Od schyłku XV do połowy XVIII wieku zatwierdzano statuty chociażby dla balwierzy, bednarzy, białoskórników, pończoszników, powroźników, rymarzy, siodlarzy, sukienników, a także krawców, kuśnierzy, murarzy, piekarzy, rzeźników, stolarzy czy szewców.

Następną ważną datą w dziejach lokalnego rzemiosła jest 10 czerwca 1727 roku. Wiąże się ona z powstaniem, na mocy cesarskiego zezwolenia Karola VI wydanego w Laxenburgu manufaktury płócienniczej. To zezwolenie dawało naszej faktorii monopol na produkcję białego płótna na Górnym Śląsku przez okres 10 lat. Wydaje się, że dla prudnickiej korporacji płócienników ważniejsze było postanowienie dające władzom miejskim prawo zatrudniania we wsiach należących do mistrzów, czeladników i uczniów, którzy zostali objęci cechem. Magistrat miał jedynie ustanowić kontrolerów, czuwających nad jakością wytworzonych produktów, oraz prowadzeniem działalności zgodnie z obowiązującym porządkiem lniarskim. Jak widać, manufaktura cieszyła się wieloma swobodami, ale także wprowadziła zmiany w myśleniu o wytwórczości, która przestała być kojarzona tylko i wyłącznie z warsztatem rzemieślniczym.

Na początku XIX wieku Prudnik liczył 180 mistrzów i 60 czeladników tkackich, ale od tego czasu rozwój miejscowego włókiennictwa jest przede wszystkim kojarzony z rodami Fränkel i Pinkus. Dzieło życia Samuela Fränkla było tworzone od lat 30. XIX wieku, istniejąc nieprzerwanie aż do 2011 roku i dając zatrudnienie wielu pokoleniom mieszkańców miasta. Rozwój firmy Fränkla wywierał wpływ na działalność rzemieślniczą przez co kolejne zakłady tkackie były przez nią „wchłaniane”.

O ile produkcja tekstylna przenosiła się z małych warsztatów do fabryki Fränkla, to działalność rzemieślnicza w innych zawodach przeżywała rozkwit. Rekordową ilość rzemieślników odnotowano w 1937 roku – 1974. Niestety wojna spowodowała znaczący spadek zakładów na terenie Prudnika. Ale już w pierwszych powojennych latach nastąpiło żywiołowe odradzanie się rzemiosła. Wśród pierwszych przybyszów napływających do Prudnika nie zabrakło rzemieślników.

Niejako kontynuatorem wielowiekowej miejskiej tradycji rzemieślniczej był powołany do życia 30 października 1945 roku prudnicki Powiatowy Związek Cechów.  W pierwszym Zarządzie zasiedli Stanisław Wilk jako prezes, Władysław Kaniuk, Jan Czechowski, Jan Weight, Marian Kwiatkowski, Franciszek Grabowski, Stanisław Wierny. W październiku 1948 roku powstał Okręgowy Związek Cechów, natomiast pięć lat później Cech Rzemiosł Różnych.

W 1959 roku starszym Cechu został Mikołaj Bijowski, a w 1963 roku na wiele kadencji Tadeusz Skumiał. Dwa lata później w powiecie prudnickim działały 494 zakłady rzemieślnicze zatrudniające 745 osób. W następnych latach funkcję starszego Cechu piastowali: Jan Naskręt, Jerzy Haupka, Matylda Kurek, Wiesław Jung, Krystyna Dzielska, zaś przewodniczącym Komisji Rewizyjnej był Karol Stosiek.

W okresie powojennym do rozwoju rzemiosła przyczynili się: Leonard Bartoń, Witold Czerkawski, Ryszard Badura, Zygmunt Kochański, Józef Łój, Edmund Kania, Michał Dobuszowski, Gerard Trenk, Tomasz Cuber, Jan Kowalczyk, Stanisław Stępień, Edward Latta, Mieczysław Lenart, Wiesław Kornecki i wielu innych.

Kolejne zmiany, tym razem w nazewnictwie, nastąpiły 17 października 2002 roku, kiedy Cech Rzemiosł Różnych został przemianowany na Cech Rzemieślników i Przedsiębiorców, którego starszym od 2005 do 2017 roku był Edward Birecki, a od roku 2017 władze przedstawiają się następująco    starszy Cechu Krystyna Dzielska , I podstarszy Edward Birecki , II podstarszy Edmund Kania ,   sekretarz Wiesław Kornecki , skarbnik Stanisław Kęsek , członkowie zarządu Norbert Głombica, Ryszard Kuliszewski, Klaudiusz Jarosz, Alfred Morawiec, Komisja Rewizyjna  przewodniczący Mieczysław Lenart , członkowie komisji Bernard Waniek, Bogdan Lorenc, Sąd Cechowy  przewodniczący Roman Badura, członkowie komisji  Józef Barnert, Klaudiusz Globisz, we władzach centralnych Związku Rzemiosła Polskiego w Warszawie Członkiem Komisji Rewizyjnej jest przedsiębiorca dyrektor  Zbigniew Lachowicz. Obecnie w strukturach cechu zrzeszonych jest 202 zakładów, zatrudniających ok. 1976 pracowników, w tym 287 uczniów, będąc największą organizacją pracodawców w powiecie prudnickim.

Bogaty zbiór zabytków cechowych można oglądać w Muzeum Ziemi Prudnickiej na tematycznych wystawach : Ginące zawody, Jak to było z lnem, Prudnicka fabryka tekstylna, oraz Trzy źródła – Jedno miasto.